Hàng không Việt Nam lọt top 10 thị trường phát triển nhanh

Ngành hàng không Việt Nam bứt phá trong khu vực

Ngành hàng không Việt Nam ghi dấu ấn khi lọt top 10 thị trường phát triển nhanh nhất châu Á – Thái Bình Dương, theo báo cáo Triển vọng Thị trường Hàng không Thương mại (CMO) của Boeing năm 2025. Với tốc độ tăng trưởng dự kiến 8,1%/năm, lượng hành khách được dự báo tăng gấp đôi trong thập kỷ tới, vượt mốc 75 triệu lượt mỗi năm. Sự tăng trưởng này phản ánh tiềm năng lớn của Việt Nam nhờ vị trí địa lý chiến lược, dân số trẻ và nhu cầu di chuyển tăng cao. Tuy nhiên, thách thức về hạ tầng, nhân lực và công nghệ cũng đặt ra bài toán lớn cho ngành.

Tốc độ tăng trưởng ấn tượng

Theo Boeing, lưu lượng hành khách tại Việt Nam sẽ đạt hơn 75 triệu lượt mỗi năm vào năm 2035, tăng gấp đôi so với hiện tại. Tốc độ tăng trưởng 8,1%/năm vượt xa mức trung bình 7% của Đông Nam Á. Thị trường nội địa phát triển mạnh hơn quốc tế, nhờ mạng lưới đường bay mở rộng và tầng lớp trung lưu gia tăng. Báo cáo của Cục Hàng không Việt Nam cho thấy 6 tháng đầu năm 2025 đạt 59,7 triệu lượt khách, tăng 6,7% so với cùng kỳ 2024. Khách quốc tế đạt 32 triệu lượt trong năm 2023, phục hồi mạnh sau đại dịch. Các điểm đến như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Phú Quốc thu hút lượng lớn khách quốc tế từ Mỹ, Singapore, Nhật Bản.

Yếu tố thúc đẩy tăng trưởng

Việt Nam có lợi thế địa lý, là cửa ngõ kết nối ASEAN và châu Á. Dân số 100 triệu, với tầng lớp trung lưu tăng nhanh, thúc đẩy nhu cầu đi lại. Du lịch nội địa và quốc tế bùng nổ, với 5,5 triệu lượt khách quốc tế trong 9 tháng đầu năm 2024, tăng 10% so với 2012. Các hãng hàng không như Vietnam Airlines, Vietjet Air mở rộng đội bay và tuyến bay. Vietnam Airlines dự kiến tăng đội bay lên 101 chiếc vào năm 2025, gồm Boeing 787 và Airbus A350. Vietjet Air đặt mục tiêu trở thành trung tâm trung chuyển khu vực. Hạ tầng sân bay như Long Thành, Tân Sơn Nhất T3 hỗ trợ tăng trưởng.

Hợp tác chiến lược với Boeing

Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) ký Biên bản Ghi nhớ với Boeing vào tháng 6/2025. Hợp tác tập trung vào bốn trụ cột: tối ưu hóa không phận, phát triển hệ thống SWIM (System Wide Information Management), nâng cao an toàn và bền vững. Ông Mike Sinnett, Phó Chủ tịch Boeing, khẳng định: “Boeing cam kết hỗ trợ Việt Nam hiện đại hóa không lưu, đặc biệt tại sân bay Long Thành.” Hệ thống SWIM tích hợp dữ liệu thời gian thực giữa hãng bay, sân bay và kiểm soát không lưu. Điều này giúp giảm ùn tắc không phận, đặc biệt ở TP.HCM.

Thách thức hạ tầng và nhân lực

Sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài thường xuyên quá tải. Tân Sơn Nhất phục vụ 38,1 triệu khách trong 6 tháng đầu năm 2024, vượt công suất thiết kế. Sân bay Long Thành, dự kiến hoạt động năm 2026, sẽ giảm áp lực. Tuy nhiên, thiếu hụt phi công, kỹ sư và nhân viên mặt đất là vấn đề lớn. Ngành cần 1.500–2.000 lao động tay nghề cao mỗi năm. Công nghệ số hóa, như tự phục vụ mặt đất, đòi hỏi đầu tư lớn. Bảo mật dữ liệu và an ninh mạng cũng là thách thức. ACV cần thêm 1.000 tỷ đồng để nâng cấp hạ tầng kỹ thuật số.

Vai trò của các hãng hàng không

Vietnam Airlines dẫn đầu thị trường, chiếm hơn 50% thị phần nội địa. Hãng lọt top 20 hãng hàng không tốt nhất thế giới năm 2023 theo AirlineRatings.com. Vietjet Air tăng trưởng nhanh, tập trung vào vé giá rẻ và tuyến quốc tế. Bamboo Airways, dù giảm còn 7,4% thị phần, vẫn khai thác các đường bay “vàng”. Pacific Airlines tái cấu trúc, trở lại từ tháng 6/2024. Các hãng đẩy mạnh chuyển đổi số, như Vietnam Airlines áp dụng check-in trực tuyến toàn mạng lưới. Vietjet Air thử nghiệm nhận diện sinh trắc học tại Đà Nẵng.

Phản ứng cộng đồng và truyền thông

Cộng đồng doanh nghiệp và hành khách hoan nghênh tốc độ tăng trưởng. Bà Nguyễn Thị Phương Thảo, Tổng Giám đốc Vietjet Air, nhấn mạnh: “Việt Nam có thể trở thành trung tâm trung chuyển như Singapore.” Trên mạng X, nhiều bài đăng ca ngợi sự phát triển hàng không. Một bài viết nhận xét: “Bay nội địa giờ tiện như đi xe buýt!” Tuy nhiên, hành khách phàn nàn về chậm trễ do quá tải sân bay. Truyền thông như VOV, Thanh Niên kêu gọi đầu tư hạ tầng và đào tạo nhân lực.

Bài học từ các sự cố hàng không

Vụ tai nạn Jeju Air tại Hàn Quốc năm 2024 khiến 179 người chết, nhấn mạnh tầm quan trọng của an toàn. Vụ tàu Ever Given mắc cạn tại Suez năm 2021 gây gián đoạn thương mại. Vụ cháy tàu KM Barcelona VA ở Indonesia khiến 3 người thiệt mạng. Các sự cố này nhắc nhở Việt Nam về quản lý không lưu và kiểm tra an toàn. Công nghệ như SWIM và sinh trắc học giúp giảm rủi ro. Hàng không Việt Nam cần học hỏi từ Singapore, Nhật Bản về tự động hóa.

Kết luận và triển vọng

Hàng không Việt Nam lọt top 10 thị trường phát triển nhanh nhất châu Á, với tốc độ tăng trưởng 8,1%/năm. Lượng hành khách dự kiến đạt 75 triệu lượt vào năm 2035. Hạ tầng sân bay, công nghệ số và nhân lực là chìa khóa để duy trì đà tăng trưởng. Sân bay Long Thành và hợp tác với Boeing sẽ thúc đẩy hiện đại hóa. Thách thức về quá tải, nhân lực cần được giải quyết khẩn trương. Việt Nam có cơ hội trở thành trung tâm hàng không khu vực, cạnh tranh với Singapore, Thái Lan.

Xem thêm:

An ninh hàng không dân dụng vẫn còn lỗ hổng, đặc biệt trên không gian mạng

Các Trung Tâm Hàng Không Lớn Nhất Tê Liệt Vì Xung Đột Ở Trung Đông