Ngành hàng không Việt Nam đối mặt thách thức chi phí nhiên liệu tăng

Ngành hàng không Việt Nam có thể tốn thêm 25 triệu USD do sử dụng nhiên liệu bền vững SAF. Đây là dự báo trong giai đoạn 2025 đến 2030 khi nước ta bắt buộc áp dụng quy định mới. Trung bình mỗi năm chi phí tăng thêm khoảng 4,5 đến 5,5 triệu USD. Nguyên nhân chính là việc sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững thay thế nhiên liệu phản lực truyền thống. SAF được sản xuất từ các nguyên liệu tái tạo như dầu ăn thải, mỡ động vật và phụ phẩm nông nghiệp.

Loại nhiên liệu này giúp giảm phát thải khí nhà kính đến 80% so với nhiên liệu truyền thống. Tuy nhiên, giá thành của SAF hiện cao hơn 2–4 lần so với nhiên liệu phản lực thông thường. Chi phí này tạo áp lực lớn lên các hãng hàng không trong bối cảnh phục hồi sau đại dịch. Mức chênh lệch chi phí có thể ảnh hưởng đến giá vé và năng lực cạnh tranh.

Việt Nam tham gia chương trình CORSIA

Từ ngày 1/1/2026, Việt Nam sẽ tham gia chương trình CORSIA của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế. Đây là chương trình giảm phát thải carbon cho ngành hàng không trên toàn cầu. Các quốc gia thành viên phải sử dụng nhiên liệu bền vững và mua tín chỉ carbon nếu phát thải vượt mức. Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp thảo luận lộ trình tham gia chương trình này.

Ông nhấn mạnh Việt Nam cần chủ động thích ứng các tiêu chuẩn môi trường quốc tế. Việc tham gia CORSIA là yêu cầu bắt buộc nếu muốn tiếp tục khai thác các đường bay quốc tế. Các hãng hàng không Việt Nam hiện đã chuẩn bị các điều kiện kỹ thuật và quản lý để đáp ứng yêu cầu. Cục Hàng không Việt Nam sẽ hoàn thiện hồ sơ tham gia và phối hợp các bên liên quan thực hiện.

Hạ tầng tiếp nhận nhiên liệu SAF cần sẵn sàng

Hiện nay các sân bay lớn tại Việt Nam chưa có đầy đủ hạ tầng tiếp nhận và phân phối SAF. Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam được giao nhiệm vụ rà soát hệ thống kỹ thuật. Các doanh nghiệp xăng dầu phải xây dựng đề án sản xuất và nhập khẩu SAF phù hợp. Chính phủ sẽ ban hành Nghị định thí điểm về sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững.

Trước mắt sẽ áp dụng cho các chuyến bay nội địa và quốc tế từ năm 2025. Bộ Giao thông Vận tải sẽ phối hợp các bên đánh giá hiệu quả, chi phí và tác động môi trường. Đồng thời, Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cho nhiên liệu SAF. Việt Nam sẽ tiến tới thành lập trung tâm kiểm định và đánh giá chất lượng SAF trong nước.

Thế giới đang áp dụng mạnh mẽ SAF

Tại châu Âu, các hãng bay phải dùng tối thiểu 2% SAF từ năm 2025 theo quy định RefuelEU. Tỷ lệ này sẽ tăng lên 6% vào năm 2030, 20% vào 2035 và 70% vào 2050. Những chuyến bay không tuân thủ sẽ bị xử phạt theo luật châu Âu. Mỹ, Anh, Singapore và Thái Lan cũng đang triển khai chính sách tương tự để giảm phát thải.

Một số quốc gia có cơ chế hỗ trợ tài chính cho các hãng sử dụng SAF. Nhiều hãng bay quốc tế đã cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Đây là xu thế toàn cầu buộc ngành hàng không Việt Nam phải thích ứng nhanh chóng. Nếu không chủ động chuyển đổi, doanh nghiệp sẽ bị giảm khả năng cạnh tranh trong khu vực.

Cơ hội phát triển kinh tế tuần hoàn

Việc phát triển nhiên liệu SAF là cơ hội thúc đẩy kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn trong nước. Nguồn nguyên liệu đầu vào có thể tận dụng từ nông nghiệp và rác thải sinh hoạt. Các nhà máy sản xuất SAF có thể đặt tại các khu công nghiệp gần sân bay. Việc phát triển SAF còn tạo việc làm, thu hút đầu tư và thúc đẩy công nghệ xanh.

Chính phủ khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư sản xuất SAF với chính sách ưu đãi. Các trường đại học cũng sẽ được hỗ trợ nghiên cứu và đào tạo nhân lực liên quan đến SAF. Bộ Tài chính và Bộ Công Thương đang xây dựng cơ chế giá và chính sách thuế phù hợp. Mục tiêu là bảo đảm giá thành SAF cạnh tranh và dễ tiếp cận với doanh nghiệp nội địa.

Định hướng phát triển lâu dài cho ngành bay

Phó Thủ tướng cho biết việc tham gia CORSIA không chỉ là nghĩa vụ quốc tế mà còn là động lực phát triển. Nếu Việt Nam làm chủ SAF sẽ nâng cao vị thế ngành hàng không trong khu vực. Đồng thời, đây là bước đi thiết yếu để bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu. Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030 có ít nhất một cơ sở sản xuất SAF trong nước.

Đến năm 2050, ngành hàng không Việt Nam sẽ đạt phát thải ròng bằng 0 theo mục tiêu toàn cầu. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp các bộ ngành xây dựng khung pháp lý đồng bộ. Cơ chế chứng nhận, cấp phép và giám sát sẽ được minh bạch và hiệu quả hơn. Ngành hàng không cần sự đồng hành từ nhà nước, doanh nghiệp và người dân để thực hiện thành công.

Xem thêm:

Ngành hàng không Việt Nam đón hơn 10 triệu hành khách trong tháng 5

Dịch vụ vận chuyển tài liệu từ Nga về Việt Nam