Tự phục vụ mặt đất là xu thế tất yếu của vận hành hàng không hiện đại

Tự phục vụ mặt đất: Tương lai của hàng không Việt Nam

Tự phục vụ mặt đất (self-service ground handling) đang trở thành xu thế tất yếu trong ngành hàng không. Từ năm 2025, các sân bay lớn tại Việt Nam như Nội Bài, Tân Sơn Nhất áp dụng công nghệ tự phục vụ. Hành khách tự làm thủ tục check-in, gửi hành lý và lên tàu bay. Công nghệ này giảm thời gian chờ, tăng hiệu quả vận hành. Ngành hàng không toàn cầu cũng chuyển đổi theo hướng tự động hóa. Việt Nam đang bắt kịp xu hướng hiện đại hóa.

Tự phục vụ mặt đất là gì?

Tự phục vụ mặt đất cho phép hành khách tự xử lý các thủ tục sân bay. Họ sử dụng kiosk tự động để check-in, in thẻ lên tàu bay. Hệ thống tự động hóa gửi hành lý (self-bag drop) giúp tiết kiệm thời gian. Nhận diện sinh trắc học qua ứng dụng VNeID xác thực danh tính. Tại Việt Nam, Quyết định 145/QĐ-TTg năm 2025 thúc đẩy triển khai. Nội Bài đã lắp 25 kiosk, Tân Sơn Nhất có 18 máy. Công nghệ này giảm phụ thuộc vào nhân viên sân bay.

Lợi ích của tự phục vụ mặt đất

Hành khách tiết kiệm 50% thời gian làm thủ tục. Một lần check-in tại kiosk mất 30–45 giây. Hệ thống giảm ùn tắc tại quầy check-in truyền thống. Các hãng hàng không như Vietnam Airlines báo cáo chi phí vận hành giảm 20%. An ninh sân bay được tăng cường nhờ xác thực sinh trắc học. Hành khách không cần mang giấy tờ vật lý, chỉ cần điện thoại thông minh. Sân bay tiết kiệm nhân sự, tập trung vào dịch vụ cao cấp hơn. Công nghệ cũng giảm sai sót trong xử lý hành lý.

Ứng dụng công nghệ trong tự phục vụ

Hệ thống kiosk sử dụng nhận diện khuôn mặt, vân tay. Dữ liệu kết nối với cơ sở quốc gia về dân cư. Ứng dụng VNeID tích hợp mã QR cho thẻ lên tàu bay điện tử. Máy quét hành lý tự động kiểm tra an ninh nhanh chóng. Công nghệ AI hỗ trợ phân tích dòng hành khách, dự đoán ùn tắc. Các sân bay như Nội Bài áp dụng camera giám sát thời gian thực. Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đầu tư 700 tỷ đồng cho hạ tầng tự phục vụ.

Thực trạng triển khai tại Việt Nam

Nội Bài dẫn đầu với 25 kiosk tự phục vụ từ tháng 7/2025. Tân Sơn Nhất triển khai 18 kiosk tại nhà ga quốc nội, quốc tế. Đà Nẵng thí điểm 10 kiosk, dự kiến mở rộng năm 2026. Cát Bi và Phú Quốc sẽ áp dụng từ quý II/2026. Vietnam Airlines, Vietjet Air tích cực tham gia. Bamboo Airways thử nghiệm tự phục vụ tại Vân Đồn. ACV báo cáo 70% hành khách hài lòng với trải nghiệm. Tuy nhiên, một số sân bay nhỏ thiếu hạ tầng công nghệ.

Thách thức trong triển khai

Hành khách lớn tuổi gặp khó khi sử dụng kiosk. Kết nối internet tại sân bay nhỏ thường không ổn định. Nguy cơ tấn công mạng đe dọa dữ liệu sinh trắc học. Chi phí lắp đặt kiosk, máy quét hành lý khá cao. ACV cần thêm ngân sách để mở rộng hệ thống. Nhân viên sân bay phải được đào tạo hỗ trợ khách hàng. Một số hành khách phàn nàn trên X về hướng dẫn sử dụng chưa rõ ràng. Bảo mật dữ liệu là ưu tiên hàng đầu của ngành.

Phản ứng từ cộng đồng và truyền thông

Hành khách trẻ ủng hộ mạnh mẽ công nghệ tự phục vụ. Một bài đăng trên X viết: “Check-in nhanh như quét mã siêu thị!” Báo Thanh Niên, VOV ca ngợi chuyển đổi số hàng không. Tuy nhiên, một số lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu. Vietnam Airlines phát video hướng dẫn sử dụng kiosk. Vietjet Air tổ chức hội thảo nâng cao nhận thức. Cộng đồng kêu gọi hỗ trợ người không quen công nghệ. ACV cam kết cải thiện trải nghiệm khách hàng.

Bài học từ xu hướng quốc tế và sự cố

Singapore, Nhật Bản đã áp dụng tự phục vụ tại sân bay Changi, Narita. Hệ thống sinh trắc học giúp giảm thời gian chờ 60%. Vụ tàu Ever Given mắc cạn tại Suez năm 2021 gây gián đoạn logistics. Vụ cháy tàu KM Barcelona VA ở Indonesia khiến 3 người chết. Vụ tai nạn Jeju Air tại Hàn Quốc với 179 nạn nhân là cảnh báo. Công nghệ tự phục vụ giúp giảm rủi ro sai sót con người. Việt Nam cần học hỏi mô hình quốc tế để tối ưu hóa.

Kết luận và triển vọng tương lai

Tự phục vụ mặt đất là xu thế không thể đảo ngược. Nội Bài, Tân Sơn Nhất tiên phong áp dụng công nghệ hiện đại. Hành khách tiết kiệm thời gian, sân bay giảm chi phí vận hành. Thách thức về hạ tầng, bảo mật cần được giải quyết. Ngành hàng không Việt Nam hướng tới sân bay thông minh vào năm 2030. Đầu tư công nghệ, đào tạo nhân sự là yếu tố then chốt. Tự phục vụ sẽ định hình tương lai hàng không bền vững, hiệu quả.
Xem thêm:

An ninh hàng không dân dụng vẫn còn lỗ hổng, đặc biệt trên không gian mạng

Các Trung Tâm Hàng Không Lớn Nhất Tê Liệt Vì Xung Đột Ở Trung Đông