Vận tải hàng hóa đường hàng không lao dốc
Sụt giảm nghiêm trọng trong quý đầu năm 2025
Theo số liệu từ Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), ngành vận tải hàng hóa đang gặp khó khăn lớn. Trong quý I/2025, sản lượng vận tải hàng hóa bằng đường hàng không toàn cầu giảm hơn 12% so với cùng kỳ. Đây là mức giảm mạnh nhất kể từ sau đại dịch COVID-19. Nguyên nhân chủ yếu là nhu cầu tiêu dùng toàn cầu yếu đi và chi phí vận hành tăng cao. Các tuyến hàng không chính từ châu Á đi châu Âu và Mỹ đều ghi nhận khối lượng giảm sâu. Các hãng hàng không buộc phải cắt giảm chuyến bay chở hàng và tối ưu hoá chi phí. Tình trạng dư thừa năng lực vận tải khiến giá cước không còn duy trì được ở mức cao.
Tác động từ lạm phát và chi phí logistics tăng
Lạm phát toàn cầu trong năm 2024 và đầu 2025 tiếp tục ảnh hưởng mạnh đến sức mua của người tiêu dùng. Người dân hạn chế mua sắm các mặt hàng phi thiết yếu, làm giảm lưu lượng hàng hóa vận chuyển. Chi phí nhiên liệu hàng không tăng trở lại cũng làm đội giá dịch vụ vận chuyển bằng máy bay. Nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu chuyển sang các phương thức khác như đường biển và đường sắt. Vận tải hàng không vốn dĩ có chi phí cao hơn nhiều so với các hình thức còn lại. Do đó, khi không cần giao hàng gấp, doanh nghiệp chọn cách tiết kiệm chi phí tối đa. Chi phí bảo hiểm hàng không cũng tăng theo rủi ro địa chính trị và xung đột ở một số khu vực.
Các hãng hàng không gặp khó với khoang hàng chuyên biệt
Nhiều hãng hàng không đầu tư vào đội bay chở hàng chuyên biệt (freighter) giai đoạn hậu đại dịch. Tuy nhiên, lượng hàng giảm khiến các máy bay chở hàng đang trở nên dư thừa công suất. Chi phí duy trì và khai thác đội bay hàng hóa riêng biệt là rất lớn. Một số hãng phải tạm dừng khai thác các máy bay vận tải, gây tổn thất tài chính nghiêm trọng. Việc chuyển đổi khoang hành khách sang chở hàng tạm thời cũng không còn hiệu quả như trước. Các hãng hàng không châu Á, vốn phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu điện tử, chịu ảnh hưởng nặng nề. Cạnh tranh gay gắt khiến nhiều hãng phải hạ giá sâu để giữ chân khách hàng.
Các tuyến vận chuyển chính bị ảnh hưởng nặng
Tuyến châu Á – Mỹ là tuyến vận tải hàng không có khối lượng giảm mạnh nhất quý vừa qua. Tổng sản lượng hàng hóa từ Trung Quốc, Hàn Quốc và Việt Nam đi Mỹ giảm hơn 15%. Tuyến châu Á – châu Âu cũng ghi nhận lượng hàng giảm 10% so với cùng kỳ năm trước. Các mặt hàng giảm mạnh nhất bao gồm linh kiện điện tử, dược phẩm và hàng tiêu dùng cao cấp. Ngay cả các tuyến nội địa tại Mỹ và Trung Quốc cũng không nằm ngoài xu hướng giảm. Các hãng logistics tích hợp như FedEx và UPS buộc phải điều chỉnh lại mạng lưới hoạt động. Hàng không đang đánh mất vai trò chủ đạo trong chuỗi cung ứng hàng hóa cấp tốc.
Sự trở lại của vận tải biển làm lu mờ hàng không
Vận tải biển đang có dấu hiệu phục hồi mạnh nhờ giá cước ổn định và công suất tăng. Nhiều tuyến đường biển quốc tế đã trở lại bình thường sau thời gian bị gián đoạn vì xung đột. Hàng hóa số lượng lớn, không cần giao nhanh, được ưu tiên chuyển qua đường biển. Các hãng tàu biển triển khai nhiều chương trình khuyến mãi thu hút khách hàng vận chuyển. Ngoài ra, vận tải đường sắt xuyên lục địa giữa Trung Quốc và châu Âu cũng đang tăng trưởng. Kết hợp nhiều phương thức vận tải giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí. Hàng không mất dần vị trí khi không còn duy trì được lợi thế về tốc độ và chi phí hợp lý.
Doanh nghiệp logistics xoay trục chiến lược
Trước tình hình khó khăn, nhiều doanh nghiệp logistics quốc tế buộc phải điều chỉnh kế hoạch vận hành. Một số công ty tạm ngừng đầu tư vào đội tàu bay chuyên chở hàng hóa. Thay vào đó, họ chuyển sang mô hình hợp tác chia sẻ tải trọng với hãng hàng không hành khách. Xu hướng sử dụng công nghệ theo dõi, phân tích dữ liệu để tối ưu hành trình được đẩy mạnh. Nhiều hãng đẩy mạnh dịch vụ hậu cần mặt đất, kho bãi và giải pháp chuỗi cung ứng tích hợp. Dù thị trường giảm, các doanh nghiệp vẫn giữ chiến lược linh hoạt để thích nghi nhanh chóng. Giảm thiểu chi phí cố định là ưu tiên hàng đầu để vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay.
Kỳ vọng phục hồi vào cuối năm 2025
Dù hiện tại ảm đạm, một số chuyên gia vẫn lạc quan về khả năng phục hồi vào cuối năm 2025. Kỳ vọng đặt vào mùa cao điểm mua sắm cuối năm và các lễ hội lớn toàn cầu. Nhu cầu vận chuyển hàng cấp tốc có thể tăng khi thị trường tiêu dùng dần phục hồi. Việc giảm lãi suất tại nhiều quốc gia có thể thúc đẩy chi tiêu cá nhân và doanh nghiệp. Các hãng hàng không đang chuẩn bị sẵn phương án mở lại tuyến và điều chỉnh công suất. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi sẽ phụ thuộc lớn vào tình hình địa chính trị và giá nhiên liệu. Các hãng cần kiên nhẫn và linh hoạt trong giai đoạn biến động hiện nay.
Kết luận: Thách thức lớn cho ngành vận tải hàng không
Ngành vận tải hàng hóa hàng không đang trải qua giai đoạn đầy biến động và sụt giảm nghiêm trọng. Áp lực từ chi phí, cạnh tranh và thay đổi nhu cầu khiến nhiều hãng rơi vào thế bị động. Tình hình hiện tại đòi hỏi chiến lược ứng phó nhanh chóng và tiết kiệm chi phí tối đa. Việc tích hợp công nghệ, tối ưu chuỗi cung ứng và linh hoạt trong vận hành là yếu tố sống còn. Dù đối mặt khó khăn, ngành hàng không vẫn đóng vai trò thiết yếu trong vận chuyển khẩn cấp. Với sự điều chỉnh phù hợp, ngành có thể phục hồi khi điều kiện kinh tế toàn cầu cải thiện. Thị trường sẽ tiếp tục theo dõi sát những động thái điều chỉnh từ các hãng lớn trên thế giới.
Xem thêm:
Vietnam will be unaffected if the US reciprocal tax is 10%
Vận chuyển hàng không từ Hà Nội đi Toowoomba – Úc
