Vì sao máy bay không bao giờ đi lùi trên đường băng
Máy bay không tự lùi vì thiết kế động cơ
Máy bay thương mại không được thiết kế để di chuyển lùi bằng động cơ chính. Động cơ phản lực đẩy khí ra phía sau để tạo lực tiến. Không có cơ chế đẩy khí về phía trước để lùi trên mặt đất. Một số máy bay có thể dùng “đảo chiều lực đẩy” khi hạ cánh. Tuy nhiên chức năng này không phù hợp cho việc lùi trong khu vực đỗ. Việc dùng đảo chiều có thể gây hư hại cho thiết bị. Bụi và dị vật bị hút vào động cơ gây nguy hiểm nghiêm trọng.
Xe đẩy pushback đảm nhận nhiệm vụ kéo lùi
Thay vì tự lùi, máy bay được hỗ trợ bởi xe chuyên dụng gọi là pushback. Xe pushback kết nối vào càng mũi máy bay để kéo lùi ra khỏi vị trí đỗ. Tài xế pushback cần bằng đào tạo đặc biệt và tuân thủ nghiêm quy trình. Động cơ máy bay chỉ khởi động sau khi được kéo ra vị trí an toàn. Việc lùi bằng xe giúp kiểm soát tốt khoảng cách và hướng quay. Các sân bay đều trang bị xe pushback cho máy bay thương mại.
An toàn là yếu tố quan trọng nhất
Nếu máy bay tự lùi, luồng khí từ động cơ có thể gây nguy hiểm cho người xung quanh. Sức gió có thể cuốn đồ vật, làm hỏng trang thiết bị mặt đất. Lùi không kiểm soát có thể khiến máy bay va chạm với vật cản. Khu vực đỗ yêu cầu di chuyển trật tự và chính xác tuyệt đối. Pushback giúp đảm bảo an toàn tối đa trong môi trường chật hẹp. Một va chạm nhỏ cũng có thể gây gián đoạn lớn cho sân bay.
Hiệu quả vận hành và chi phí cũng được tính toán
Động cơ phản lực tiêu hao nhiều nhiên liệu nếu dùng để lùi. Dùng pushback tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải môi trường. Xe đẩy có thể chạy điện, thân thiện hơn với môi trường. Chi phí bảo trì động cơ sẽ tăng nếu dùng sai mục đích. Thiết bị được sử dụng đúng giúp tăng tuổi thọ và độ tin cậy. Hãng hàng không tiết kiệm chi phí và tối ưu hiệu quả vận hành.
Sự phối hợp giữa phi công và nhân viên mặt đất
Mỗi lần lùi cần sự phối hợp chính xác giữa phi công và nhân viên mặt đất. Phi công liên lạc đài kiểm soát để xin phép lùi. Sau khi được chấp thuận, xe pushback bắt đầu hoạt động. Tín hiệu tay và đèn được dùng để hướng dẫn quá trình. Phi công giám sát các chỉ số kỹ thuật khi máy bay được kéo lùi. Khi đến đúng hướng, xe đẩy tách rời khỏi càng mũi.
Một số loại máy bay quân sự có thể tự lùi
Một số máy bay quân sự được thiết kế có khả năng tự di chuyển lùi. Đây là chức năng cần thiết trong tình huống khẩn cấp hoặc chiến đấu. Các máy bay này nhỏ, cấu trúc đặc biệt, không ưu tiên tiết kiệm nhiên liệu. Tự lùi chỉ dùng khi thật sự cần thiết và không phổ biến.
Khả năng tự lùi trong tương lai?
Một số nghiên cứu đang phát triển hệ thống motor điện gắn vào bánh mũi máy bay. Giải pháp này giúp máy bay tự di chuyển không cần pushback. Tuy nhiên chi phí đầu tư và trọng lượng thêm là thách thức lớn. Việc huấn luyện phi công sử dụng công nghệ mới cũng không đơn giản. Nếu thành công, đây là bước tiến giảm phát thải và tăng tính chủ động.
Tóm lại, máy bay không lùi vì lý do hợp lý
Máy bay không lùi không phải do giới hạn kỹ thuật mà là lựa chọn vận hành hợp lý. Lý do gồm an toàn, chi phí và hiệu quả khai thác. Xe pushback vẫn là phương án tối ưu hiện nay trong hàng không dân dụng. Trong tương lai, công nghệ có thể thay đổi nhưng an toàn luôn là ưu tiên hàng đầu.
Xem thêm:
Tái lập cầu nối hàng không Hà Nội – Moscow
Dịch vụ vận chuyển bánh đậu xanh đi Singapore
