Bí mật dưới bụng máy bay: Ai xếp 30 tấn hàng hóa trong 45 phút?
ULD – “Hộp lego” khổng lồ của ngành hàng không
Hàng hóa máy bay không xếp lỏng mà nằm trong ULD. ULD là Unit Load Device. Có hai loại chính: container AKE và pallet PMC. Container AKE chứa tối đa 1.600kg. Pallet PMC chứa tới 5.000kg. Mỗi ULD có mã riêng như AKE12345UL. Mã này theo hàng hóa suốt hành trình toàn cầu.
LOPA và WBD – Bản đồ chiến tranh dưới sàn máy bay
LOPA là Layout of Passenger Accommodation. WBD là Weight and Balance Document. WBD quyết định ULD đặt vị trí nào. Vị trí 11L, 12R, 41P… được tính chính xác từng kg. Tâm máy bay phải lệch không quá 2%. Sai 500kg có thể khiến máy bay không cất cánh được.
Hệ thống EIC – Bộ não điều khiển toàn bộ hàng hóa
EIC là Equipment Inventory Control. Mỗi sân bay có kho ULD riêng. Hệ thống biết chính xác vị trí 10.000 ULD. Thiếu một pallet ở Tân Sơn Nhất, hệ thống báo động đỏ. Máy bay không được bay nếu thiếu ULD đúng loại.
Quy trình 45 phút: Từ xe kéo đến bụng máy bay
Máy bay vừa đáp, đội ground handling có đúng 45 phút. Bước 1: dỡ ULD cũ bằng loader K-type cao 5,6m. Bước 2: quét mã từng ULD bằng máy handheld. Bước 3: kéo ULD mới từ dollies vào khoang hàng. Bước 4: nhân viên inside loader xếp theo thứ tự WBD. Bước 5: khóa từng ULD bằng khóa sàn tự động. Toàn bộ quá trình không được sai một vị trí.
Loader driver – Những người lái “xe nâng bay”
Loader cao 5,6m, nặng 18 tấn. Tài xế phải nâng chính xác đến từng cm. Sai 5cm có thể làm vỡ cửa khoang hàng. Họ được huấn luyện 6 tháng mới được lái thật. Lương trung bình 25-35 triệu/tháng ở Nội Bài.
Nhân viên Loadmaster – Phi công của hàng hóa
Loadmaster là người ký cuối cùng trước khi đóng cửa khoang. Họ tính toán từng kg theo nguyên tắc FUEL – PASSENGER – CARGO. Hàng nguy hiểm DG phải đặt vị trí riêng. Pin lithium đặt khoang 41R có hệ thống chữa cháy riêng. Loadmaster sai một chữ ký, máy bay bị delay ngay lập tức.
Phần mềm SITA WorldTracer và CHAMP Cargosystems
SITA quản lý hành lý ký gửi. CHAMP quản lý hàng hóa thương mại. Hai hệ thống kết nối trực tiếp với hải quan. Hàng từ Việt Nam sang Mỹ được hải quan Mỹ phê duyệt trước 4 tiếng. Sai một con số, toàn bộ lô hàng bị từ chối.
Hàng lạnh và hàng sống – Quy trình khắc nghiệt nhất
Thuốc vaccine phải giữ 2-8°C suốt 40 tiếng. Container Envirotainer RKN có pin riêng 120 giờ. Động vật sống như ngựa đua đặt pallet có lỗ thông gió. Chó mèo bay khoang có áp suất và nhiệt độ riêng. Nhiệt độ sai 1°C, cả container hàng bị tiêu hủy.
Máy bay chở hàng thuần: Không ghế, chỉ ULD
Boeing 777F chứa được 27 pallet chính + 10 dưới sàn. Tổng tải 102 tấn. Không có ghế hành khách. Khoang hàng cao từ sàn đến trần. Nhân viên đi bộ bên trong như trong nhà kho bay.
Việt Nam hiện đại hóa: Nội Bài và Tân Sơn Nhất 2025
Nội Bài vừa đưa vào kho hàng tự động 35.000m². Robot AGV kéo ULD không cần người. Tân Sơn Nhất lắp hệ thống X-ray 3D kiểm tra 600 ULD/giờ. Thời gian xử lý hàng hóa giảm từ 90 xuống 35 phút.
Kết luận: 45 phút quyết định cả tỷ USD
Dưới bụng mỗi chiếc máy bay là một nhà kho bay chính xác đến từng gram. Hàng hóa 30 tấn được xếp như chơi lego khổng lồ. Không có chỗ cho sai sót dù chỉ 1cm hay 1kg. Loadmaster, loader driver, nhân viên kho cùng hệ thống phần mềm toàn cầu phối hợp nhịp nhàng. Họ là những người vô hình nhưng quyết định máy bay có cất cánh đúng giờ hay không. Lần tới khi bạn thấy máy bay khởi hành đúng phút, hãy nhớ rằng 30 phút trước đó, có hàng chục con người và hàng triệu dòng code đã chiến đấu để 102 tấn hàng hóa nằm đúng chỗ. Đó mới là kỳ tích thực sự của hàng không hiện đại.
Xem thêm:
Máy bay cánh liền thân hứa hẹn thay đổi ngành hàng không
